Według członków PINK biura nie znikną – nadal będą kluczowe niezależnie od przyjętego modelu pracy i operacji biznesowych najemców oraz pozostaną bardzo ważnym aktywem dla inwestorów. Rynek magazynowy również będzie kontynuował dynamiczny rozwój. W całej Europie możemy spodziewać się rosnącego apetytu na aktywa logistyczne i przemysłowe. Dotyczyć to będzie zwłaszcza Polski ze względu na jej zalety ekonomiczne i lokalizacyjne oraz potencjał rozwoju e-commerce.

Nieruchomości biurowe i magazynowe mogą mówić o bardzo dobrym pierwszym półroczu tego roku. Wartość transakcji sprzedaży w tych dwóch segmentach przekroczyła 10,5 miliarda złotych (2,4 miliarda euro). Wpłynęły na to finalizacje procesów inwestycyjnych rozpoczętych jeszcze przed pandemią. Jednak drastyczna zmiana warunków prowadzenia biznesu powoduje pojawienie się rożnych reakcji i modeli dostosowania do sytuacji na rynku. Prewencja oraz bezpieczeństwo zdrowotne w biurach stały się jedną z głównych funkcji w projektowaniu i zarządzaniu nieruchomościami, a dystans społeczny stał się jednym z najważniejszych kryteriów organizacji funkcji w budynkach. Koronawirus przyspieszył również transformację cyfrową, zarówno nieruchomości, jak i procesów biznesowych oraz zarządczych. Nie da się bowiem, przy obecnych wymaganiach i politykach bezpieczeństwa, zarządzać nieruchomościami bez dostępu do odpowiednich danych i technologii. Proptech jako usługa i jako dziedzina nowych technologii, staje się w ten sposób jednym z beneficjentów „nowej normalności”.

Sytuację w biurach członkowie PINK oceniają jako stabilną. Ryzyka są rozpoznane i firmy na nie reagują. Biura są nadal podstawowym aktywem w portfelach inwestorów i popyt inwestycyjny będzie na razie równoważył ewentualne korekty w popycie na najem. Rynek będzie się w ten sposób sam regulował.

Agnieszka Jachowicz, Członek Zarządu PINK

Najciekawiej wygląda sytuacja w magazynach. W pierwszej połowie 2020 roku sfinalizowano 14 transakcji sprzedaży 40 obiektów o wartości 1,1 mld euro. To absolutny rekord. Członkowie PINK zauważają w tym segmencie dwa najważniejsze trendy, które napędzają popyt. Pierwszym jest rewolucja w globalnych łańcuchach dostaw i przenoszenie do Europy (w tym do Polski) produkcji z Azji. Liczy się teraz bliskość rynku zbytu, nawet za cenę większego kosztu produkcji w Europie. Drugim jest wzrost zainteresowania małymi magazynami miejskimi, głównie na potrzeby e-commerce. W tych magazynach znajduje się też często produkcja artykułów na lokalny rynek.

Dalsza kondycja biur i magazynów zależy jednak od wielu czynników i zmiennych, takich jak nowe strategie najemców oraz rządowe scenariusze zarządzania efektami COVID-19 w gospodarce.

W interesie całej polskiej gospodarki, która w drugim kwartale tego roku zanotowała największy w ciągu ostatnich 30 lat spadek PKB, jest równe traktowanie branż, które kreują wzrost gospodarczy. Branża nieruchomości komercyjnych na pewno należy do tego grona. Dodatkowo wyróżnia ją fakt, że w ciągu ostatnich kilkunastu lat miała znaczący udział w pozyskiwaniu bezpośrednich inwestycji zagranicznych i była ważnym impulsem rozwojowym dla rynku pracy wykształconych specjalistów w miastach regionalnych poza Warszawą. Dzięki nowoczesnym biurom udało się stworzyć setki tysięcy miejsc pracy opartych na wiedzy i technologiach. Polska jest również głównym hubem logistycznym w Europie Centralnej i stała się strategicznym ogniwem w łańcuchach dostaw dla wielu europejskich firm i gospodarek narodowych.

Paweł Toński, Prezes Zarządu PINK

Tarcze antykryzysowe a rynek nieruchomości

Ogłoszony w marcu pakiet antykryzysowy dla firm o wartości ponad 212 mld zł, miał zniwelować negatywny wpływ koronawirusa na polską gospodarkę. Zapisy kolejnych wersji rządowych Tarcz Antykryzysowych nie uwzględniły jednak właścicieli nieruchomości oraz inwestorów. Tym samym rząd pominął w swoich działaniach kluczowych uczestników rynku, którzy przez ostatnich 20 lat zainwestowali w Polsce dziesiątki miliardów złotych – budując biura, galerie handlowe, magazyny oraz tworząc setki tysięcy miejsc pracy.

Z szeregu postulatów branżowych opracowanych przez PINK zostały uwzględnione częściowo tylko nieliczne, a zasadniczy postulat o zniesieniu asymetrii traktowania najemców i właścicieli nieruchomości we wszystkich kolejnych wersjach Tarczy był pominięty. Należy zapewnić bezpośredni dostęp do dedykowanych funduszy niezbędnych dla funkcjonowania przedsiębiorców i umożliwiających dalsze realizowanie inwestycji, a wykluczenie branży nieruchomości komercyjnych z tzw. tarczy finansowej zarządzanej przez PFR jest dla nas niezrozumiałe.

Agnieszka Jachowicz, Członek Zarządu PINK

Postulaty PINK

Biorąc pod uwagę wpływ pandemii na rynek nieruchomości w Polsce, członkowie Polskiej Izby Nieruchomości Komercyjnych wystosowali wspólną listę postulatów, które pomogą jej rozwijać się w przyszłości:

Deregulacja procesu inwestycyjno-budowlanego

Konieczne jest zapewnienie prostych i przejrzystych procedur w ramach procesu inwestycyjno-budowlanego. Należałoby wprowadzić dalsze ograniczenia zbędnych obowiązków i rozszerzyć możliwość elektronicznego przeprowadzania postępowań administracyjnych, w tym umożliwić inwestorom występowanie o pozwolenia na budowę i składanie projektów budowlanych w postaci elektronicznej. Wskazane jest zintensyfikowanie prac nad pokryciem powierzchni kraju – zwłaszcza w miastach – miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego.

Otoczenie podatkowe

Niewątpliwym bodźcem dla rozwoju branży nieruchomości komercyjnych w Polsce i zachętą dla inwestorów byłoby zapewnienie należytej jakości przepisów podatkowych oraz sposobu ich wprowadzania. Zmiany powinny być wprowadzane z odpowiednim wyprzedzeniem i po uprzednich konsultacjach z branżą. Inwestorzy polscy i zagraniczni rozumieją potrzebę uszczelniania systemu podatkowego, ale oczekują też jasnych i niedyskryminujących zasad współpracy podatników i aparatu skarbowego.

Regulacje związane z REIT

Branża nieruchomości (tak komercyjnych, jak i mieszkaniowych) jest kołem zamachowym polskiej gospodarki. Należy zwiększyć dostępność kapitału, w tym obszarze oraz zapewnić Polakom możliwość czerpania zysków z inwestowania w sektor nieruchomości komercyjnych. PINK proponuje wprowadzenie regulacji w zakresie spółek rynku wynajmu nieruchomości (REIT) w sektorze nieruchomości komercyjnych.

Bezpośrednie wsparcie w czasach po pandemii COVID-19

Obowiązujące tzw. tarcze antykryzysowe jedynie w niewielkiej części przyczyniły się do poprawy sytuacji finansowej przedsiębiorców nieruchomościowych, a wiele zapisów tzw. tarcz wspomogło inne branże kosztem tych przedsiębiorców. Wyłączenie branży spod możliwości uzyskania pomocy w ramach tzw. tarczy finansowej dla firm obsługiwanej przez PFR nie znalazło jakiegokolwiek uzasadnienia.

Zwiększenie możliwości finansowania

Realizacja inwestycji w branży nieruchomości komercyjnych nie jest możliwa bez dostępnych środków. Niezbędne w tym zakresie jest zwiększenie możliwości finansowania inwestycji i rozszerzenie dostępności kredytów.

Konsultowanie zmian prawnych i gospodarczych z branżą

PINK aktywnie uczestniczy we wszelkich procesach legislacyjnych dotyczących branży nieruchomości komercyjnych. Ważne, aby w niezbędne konsultacje społeczne byli zaangażowani wszyscy partnerzy po stronie przedsiębiorców.