Ed Bouterse, Head of Workthere Europe, komentuje: "Odporność, jaką obserwowaliśmy na rynku elastycznych powierzchni biurowych w całej Europie w ciągu ostatnich kilku lat, była niezwykła i szeroko napędzana przez zwiększone zapotrzebowanie najemców na bardziej elastyczne rozwiązania w celu przyciągnięcia i zatrzymania talentów. Znajduje to odzwierciedlenie w rosnącym trendzie, w ramach którego operatorzy podnoszą poprzeczkę, jeśli chodzi o oferowanie najlepszych w swojej klasie przestrzeni, kładąc większy nacisk na udogodnienia i zrównoważony rozwój. Poziom obłożenia utrzymuje się na stabilnym poziomie i obserwujemy, że większe firmy dywersyfikują swoje portfele o powierzchnie typu flex, ponieważ nadal są znaczącymi najemcami na rynku".
Thomas Jodar, Associate Director w Savills, Workthere Project Lead Poland, dodaje: Podobna sytuacja ma miejsce w Polsce, gdzie zaobserwowaliśmy silną odporność polskiego rynku flex pomimo wzrostu cen spowodowanego wyższymi kosztami operacyjnymi. Zaobserwowaliśmy również wzrost zainteresowania najemców kwestiami ESG i dobrostanu pracowników. Firmy zachęcają pracowników do powrotu do biura, dlatego te aspekty są kluczowe dla najemców, którzy szukają dobrze zlokalizowanych biur z certyfikatami potwierdzającymi dbałość o środowisko i zrównoważony rozwój. Firmy korporacyjne i średniej wielkości potwierdzają trend, w którym potrzeba elastyczności jest kluczowa, jeśli chodzi o nowe operacje lub przestrzenie projektowe dla ich zespołów.
Trendy w elastycznej przestrzeni biurowej na 2024 r:
Najlepsza w swojej klasie przestrzeń:
Rywalizacja o przyciągnięcie i zatrzymanie talentów będzie nadal wspierać zwiększone zapotrzebowanie na najlepszą w swojej klasie przestrzeń z większą liczbą udogodnień, wywierając presję na operatorów, aby podnosili poziom swojej oferty. Aby konkurować i pozyskać najemców, operatorzy już teraz wdrażają standardy, które wykraczają poza siłownie, studia jogi, kawiarnie i przestrzeń zewnętrzną, aby uwzględnić udogodnienia przypominające te z pięciogwiazdkowego hotelu, takie jak prywatni szefowie kuchni i bary na dachu.
Lokalizacja, lokalizacja, lokalizacja:
Podobnie jak najemcy poszukujący najlepszej przestrzeni, chcą oni również znajdować się w najlepszych lokalizacjach, które oferują swoim pracownikom dobre połączenia komunikacyjne i pełen zakres udogodnień. Na wielu rynkach zaobserwowano wzrost aktywności operatorów biur typu flex w najlepszych obszarach CBD, który naszym zdaniem będzie kontynuowany. Jednak brak dostępnej powierzchni biurowej w wielu europejskich miastach, zwłaszcza w Madrycie, Monachium i Barcelonie, które borykają się z niskimi wskaźnikami pustostanów (poniżej 5%), będzie miał znaczący wpływ na poziom popytu i dostępność elastycznej powierzchni biurowej.
ESG (Environmental, Social, and Governance):
ESG staje się coraz ważniejsze zarówno dla operatorów, jak i najemców, którzy poszukują powierzchni w budynkach o najwyższych parametrach ekologicznych. Szanse, zwłaszcza dla korporacji, tkwią w powierzchniach, które nie tylko są zgodne z ESG, ale także znajdują się w budynkach z istniejącymi certyfikatami LEED lub BREEAM. Powierzchnie flex będą nadal odgrywać wyjątkową rolę w strategiach dekarbonizacji korporacji dzięki swoim podstawom udostępniania zoptymalizowanej, najlepszej w swojej klasie przestrzeni.
Większa elastyczność i kontrola kosztów:
Oczekuje się, że niepewność na rynku makroekonomicznym i wysokie koszty kapitałowe zwiększą popyt i zainteresowanie elastycznym sektorem biurowym. Kilka firm dywersyfikuje swoje portfolio o bardziej elastyczne rozwiązania, aby odzwierciedlić elastyczność potrzebną do poruszania się w tym ciągłym okresie niepewności. Po pandemii Covid-19 niektóre większe firmy zmniejszyły swoją powierzchnię biurową, aby ułatwić pracę hybrydową, zmniejszając wydatki kapitałowe, jednocześnie wykorzystując elastyczną przestrzeń biurową do dywersyfikacji swoich portfeli.
Zapewnienie rentowności poprzez dodatkowe możliwości uzyskania dochodu:
Rosnące koszty operacyjne wywarły presję na marże zysku wielu operatorów w ciągu ostatnich dwóch lat, a podczas gdy w większości europejskich miast obserwowaliśmy wzrost cen biurek w segmencie premium, w segmencie budżetowym było to większym wyzwaniem. W związku z tym spodziewamy się, że w 2024 r. operatorzy będą naprawdę koncentrować się na zwiększaniu rentowności, analizując, gdzie jeszcze mogą zwiększyć marżę poza samymi stawkami za biurka i przyglądając się swoim dodatkowym dochodom, czy to w postaci większej sprzedaży sal konferencyjnych i wydarzeń, napędzania sprzedaży biurek coworkingowych, czy też zwiększania sprzedaży pakietów technologicznych dla klientów.
źródło:property-forum.eu
